Mynd: Lifðu núna / www.lifdununa.is
Fólk er hvatt til að hringja í síma 1700 ef það telur sig hugsanlega vera smitað af COVID-19 veirunni. Ekki leita beint á sjúkrahús eða heilsugæslustöðvar.
Ef veikinda verður vart er rétt að hafa samband við heilsugæslu (gjarnan í gegnum www.heilsuvera.is þar sem er bæði hægt að senda skilaboð eða nota netspjall ef erfitt er að ná sambandi í gegnum síma) eða við þann lækni sem þekkir best til heilsufars viðkomandi eftir þeim leiðum sem læknir býður upp á. Í neyðartilvikum skal hringja í 112. Ef þörf er á vaktþjónustu skal hringja í 1700.
Þórunn Sveinbjörnsdóttir
Þeir sem eru sextugir og eldri teljast í áhættuhópi þegar flensa geisar og eru hvattir til að láta bólusetja sig. Sama er uppá teningnum í COVID-19 veirusýkingunni sem nú herjar á veröldina, nema að það er engin lækning við þessari nýju veirusýkingu og engan hægt að bólusetja. Þess eru dæmi að Félög eldri borgara hafi brugðist við og gripið til ráðstafana til að vernda sitt fólk.
Landssamband eldri borgara hefur sent öllum félögum eldri borgara, upplýsingaspjald sem sýnir hvernig best er að verjast smiti. Formaður Landssambands eldri borgara sagði í samtali viðblaðamann Vísis nýlega að hún óttaðist ekki að kórónaveiran myndi höggva skörð í hóp eldri borgara. Hún segir enn fremur að ótrúlegt æðruleysi fylgi aldrinum og telur ofmælt að eldri borgarar landsins séu skelkaðir vegna COVI-19 veirunnar, en blaðamaður Vísis hafði rætt við nokkra sem voru óttaslegnir.
Fyrir liggur að veiran ógnar helst lífi þeirra sem eldri eru, eða eru með undirliggjandi sjúkdóma. Þórunn segir gamalt fólk hafa lifað tímana tvenna og hafi fylgst með mörgum faraldrinum ganga yfir og segir við blaðamann.
„Ég upplifi það að fólk er sátt við sína ævi. Ég skynja ekki ótta í okkar röðum. Frekar að fólk ætli sér að vera varkárt,“ segir Þórunn. Hún bendir á að eldri borgarar fari til dæmis frekar út í búð þegar færri eru að versla. Það gerir fólk meðal annars út af umferðarþunga, en Þórunn ætlar að eldri borgarar skerpi meira á því nú og forðist fjölmenni“.
Þegar Vísir náði tali af Þórunni var hún einmitt nýkomin af stjórnarfundi Landsambandsins og þar var verið að ræða stöðuna.
„Upplifunin þar var sú að þetta sé eðlilegt, það að einhverjir verði óttaslegnir. En þá sérstaklega þeir sem búa einir, við hvern eiga þeir að tala? Og þar kemur hjálparsími Rauða krossins til skjalanna,“ að sögn Þórunnar. „Fólk á ekki að hika við að hringja og fá útrás fyrir kvíðatilfinninguna. Það eru mín ráð.“
Takmarkanir á heimsóknir á spítala og hjúkrunarheimili
Farsóttanefnd Landspítalans ákvað í dag, 6. febrúar, að loka öllum legudeildum spítalans fyrir gestum, nema í sérstökum undantekningartilfellum.
Hjúkrunar- og dvalarheimili hafa tekið upp almennt heimsóknabann til að vernda íbúa heimilanna fyrir smiti. Það á t.d. við um öll Hrafnistuheimilin, Droplaugarstaði og Grund.
Reykjavíkurborg ákvað í dag að loka félagsmiðstöðvum og dagdvöl aldraðra, skammtímadvöl fyrir fatlaða og stoðþjónustu fyrir fatlað fólk. Þá hefur félagsstarfi fyrir aldraða í kirkjum Reykjavíkurprófastsdæmis verið lokað að sinni.
Samtök fyrirtækja í velferðarþjónustu hvetja hjúkrunarheimili innan samtakanna til að loka heimilunum fyrir heimsóknum ættingja og annarra gesta sem allra fyrst og halda þeim lokuðum þar til annað verður tilkynnt.
Landlæknir mælir ekki með að þegar smit fara að verða útbreidd, að eldra fólk og fólk með undirliggjandi sjúkdóma, fari á líkamsræktarstöðvar, í sundlaugar, leikhús, kvikmyndahús, né í verslunarmiðstöðvar eða á aðra staði þar sem margir koma saman.
Tilmæli Landlæknis má lesa HÉR
Fjögur ráð til að hætta að snerta á sér andlitið
Áttu það til að nudda augun í tíma og ótíma? Klæjar þig stöðugt í nefið og lætur það eftir þér að klóra þér með höndunum? Þú ert ekki einn, svo mikið er víst. En þetta er kannski ekki svo sniðugt nú þegar skæð veirusýking geisar.
Það virðist sammannlegt að snerta stöðugt á sér andlitið með fingrunum. Við nuddum augun, klórum okkur í nefinu, styðjum hönd undir kinn og stöngum jafnvel úr tönnunum með nöglunum. En þegar við snertum á okkur andlitið berum við líka alls konar sýkla að því og þaðan eiga þeir greiða leið inn í líkamann.
Nú þegar COVID-19 geisar og 43 einstaklingar hafa greinst með veiruna sem veldur sýkingunni á Íslandi hafa heilbrigðisyfirvöld ítrekað bent á að besta og einfaldasta forvörnin gegn smiti sé að þvo oft og vel á sér hendurnar með sápu. Bent hefur verið á að til að sóttvarnarárangur náist þurfi að þvo hendurnar í 20-30 sekúndur í hvert sinn eða álíka lengi og það tekur að raula afmælissönginn fyrir munni sér.
Einnig hefur verið bent á að hnerra og hósta í pappír eða olnbogabót því bakteríur og veirur smitast með úða. Þá er okkur ráðlagt að sleppa kossaflensi, knúsi og því að heilsa fólki með handabandi.
Og svo er okkur bent á að hætta að snerta á okkur andlitið í tíma og ótíma. Jafnvel þó að við höldum að við séum með hreinar hendur. Við gerum þetta öll, það er ljóst, og rannsóknir sýna að fólk snertir andlit sitt að meðaltali 23 sinnum á klukkutíma. Að sama skapi þá snertum við oft og ítrekað hluti sem sýklar geta verið á, s.s. hurðarhúna, lyftuhnappa, handrið og fleira.
1. Vertu meðvitaður
Hversu oft snertir þú á þér andlitið, af hvaða tilefni og af hverju? Hverjar eru kveikjurnar sem verða til þess að berð fingurna að andlitinu? Það hjálpar að vera meðvitaður um ávanann. Ef þú nuddar augun þegar þau eru þurr, finndu leið til að slá á þurrkinn.
Ef þú notar augnlinsur þarf sérstaklega að gæta vel að hreinlæti. Sumir læknar ráðleggja fólki að nota frekar gleraugun nú þegar hætta á smiti er mikil.
2. Hafðu pakka af pappírsþurrkum við hendina
Þegar þú finnur þörf á að klóra þér, nudda augun eða laga gleraugun á nefinu, notaðu pappír svo fingurnir snerti andlitið ekki beint. Ef þú þarft að hnerra, gríptu pappírsþurrku en ef hún er ekki nálæg skaltu hnerra í olnbogabótina.
3. Haltu höndunum uppteknum
Með því að hafa lítinn plast- eða gúmmíbolta við höndina og handleika hann getur dregið úr þeim skiptum sem þú freistast til að bera hendurnar að andlitinu. Aðra hluti er auðvitað hægt að nota í sama tilgangi. Einnig getur þú reynt að venja þig á að flétta fingrum beggja handa saman í kjöltu þinni.
4. Slakaðu á
„Mitt helsta ráð til fólks er að reyna að minnka streitu almennt í stað þess að hafa stöðugar áhyggjur af því sem það er að snerta,“ hefur New York Times eftir Stew Shankman, prófessor í atferlisfræði við Northwestern-háskóla. „Streita hefur áhrif á ónæmiskerfið og því streittari sem þú ert því meira dregur þú úr hæfni líkamans til að berjast gegn sýkingum.“
Hann segir það áhrifaríkt að vera í núinu, hugleiða og einbeita sér að önduninni. Svo lengi sem fólk er með hreinar hendur sé það ekki stórkostlega hættulegt að snerta á sér andlitið. „Þetta er náttúruleg hegðun. Ekki heimsendir.“
Greinin byggir á greinum af vefunum kjarninn.is,visir.is, lifdununa og mbl.is